Sinterklaasliedjes klinken met een moderne beat door de luidsprekers, die voor de gelegenheid buiten op het schoolplein zijn neergezet. Ik breng mijn jongste dochter, wiens lijf giert van spanning en zenuwen, naar school. Het is de dag van de surprises. “Ik ben zo benieuwd,” relativeert ze in slechts vier woordjes de afgelopen moeilijke periode. Ze heeft een brede lach op haar gezicht, haar ogen stralen.
Het leven gaat door, we pakken de dingen van alledag weer op. De vuilnisbakken staan nog op dezelfde plekken waar ze altijd staan. De juffen verwelkomen de kinderen op dezelfde manier als iedere ochtend. Auto’s rijden af en aan en werklui zijn in de straat bezig met een nieuwe bestrating.
Niets is veranderd. Jos Brink, een man die ik altijd heb bewonderd, zei ooit: ‘Als ik morgen dood ga, dan gaat de bakker gewoon weer open’. Een zinnetje dat veel zegt. Het geeft de betrekkelijkheid van een mensenleven aan, maar ook nuchterheid, realiteitszin. Mensen rouwen even, staan soms nog even stil bij degene die ons is ontvallen, maar gaan daarna gewoon weer door met hun dagelijkse leventje. En gelijk hebben ze.
Ook de naasten van de overledene gaan uiteindelijk gewoon weer door. Al is er voor hen wel meer tijd nodig. Tijd van herinneringen, tijd van melancholie, een lach. Voor alles komt straks weer een eerste keer. De eerste keer Kerst zonder ma, haar eerste verjaardag, verjaardagen van de kinderen, en over een klein jaar haar eerste sterfdag.
Ik loop nog maar eens het woonhuis in; de kat moet tenslotte eten. De grote tafel staat nog altijd pontificaal in de kamer. In gedachten zie ik het gourmetstel staan. “De Kerst komt er weer aan”, denk ik bij mezelf. Maar dat gebeurt niet meer hier. Met mijn ogen dicht zie ik ons weer met z’n allen zitten. Vader die al vanaf ’s morgens vroeg bezig is met het snijden van het vlees, de uien, de paprika en de champignons. Moeder druk met salades, sauzen. En wij assisterend waar het kon. De grote oranje katrol die eens per jaar tevoorschijn kwam als het gourmetstel moest worden aangesloten. Wie moest er op het slechte plekje zitten, waar je altijd struikelde over het snoer…
Ik kijk naar de hoek van de kamer, waar de kerstboom altijd stond. In mijn jongste jaren stonden er gewoon kaarsjes in, met een emmer water voor het grijpen voor als het mis ging. Gezellig was het altijd, Kerst met het gezin. Twee dagen waarin niks hoeft en moet, maar wel dagen die altijd een bijzonder gevoel gaven. Vele malen meer dan pakweg Pasen of Pinksteren. Als kind namen we dat soort gezinsdagen voor kennisgeving aan, maar nu koester ik ze met terugwerkende kracht.
Op de plek waar de kerstboom stond, stond het laatste half jaar een bed, waarin ze uiteindelijk haar laatste periode heeft doorgebracht. Het contrast kan niet groter. Nu is de plek leeg, waarmee ook een lege plek in onszelf, in ons bestaan is ontstaan. Een stuk verleden is niet meer tastbaar, maar is veranderd in een permanent onderdeel van de herinnering. Alsof er in het hart een speciale kamer is gebouwd, volgestopt met beeld en geluid van vroeger, afgesloten met een dik hangslot. Zodat de inhoud van de kamer nooit kan ontsnappen. Mooie herinneringen moeten we koesteren en zullen voor altijd deel uitmaken van ons verdere leven. En natuurlijk zullen er altijd twijfels zijn of we alles wel goed hebben gedaan. Maar – en dat raad ik iedereen aan die in een zelfde situatie zit – twijfel niet. Geef voorrang aan het goede en koester de gedachte dat alles wat je doet en deed een goede bedoeling heeft en had. Wees goed voor jezelf en voor anderen. Zorg ervoor dat jouw familie, jouw kinderen, mooie herinneringen met jou opbouwen en vice versa.
Als de zon onder gaat, betekent dat niet dat ze niet meer schijnt. Alleen het licht is ergens anders.
Ik wens u allen vredige en fijne Kerstdagen toe. Tel uw zegeningen.
Frank Snoei
Commenti